Ailede İletişim

Önsöz

Hayat eğitimle anlam kazanır. Eğitim deyince de öncelikle akla gelen veya gelmesi gereken ailedir. Çünkü çocuğun hem bireysel hem de toplumsal anlamda “insan olma”sının esas belirleyicisi ailesidir. Bunun için her çocuk bulunduğu ortamlarda soyadını taşıdığı ailesinin bir temsilcisi durumundadır.

Maddî ve mânevî anlamda ailenin güçlü olduğu, destek verildiği toplumlar, insanlık ailesi içinde farklı bir konuma sahiptir. Kitapta konunun özünü aile olgusuna bağlayıp, çevre ile ilişkisini bu bağlamda etüt etmeye çalıştım.

Aileyi anne, baba ve çocuklardan ibaret bir kurum olmanın yanı sıra, çocuğun yetişmesinde formel fonksiyona sahip okulu, ardından çocuğun hayatını içinde sürdürdüğü toplumu ve insanlığı da bu kavram içinde düşünmek gerekir: Okul ailesi, iş ailesi, millet ailesi, insanlık ailesi vb. Bu anlamda aileyi dar ve geniş olmak üzere iki ayrı kategoride düşünmek de mümkündür.

Teknik gelişmelerin biçimlendirdiği hayat, insanı “kendi”nden, çocuğu “aile”sinden uzaklaştırırken, ailevî değerlerin terkedilmesiyle, ülkemizde ve dünyada önemli ölçüde “toplumsal sorunlar” yaşanmaya başladı. İnsanlar sokağa çıkmaktan, diğer insanlarla birlikte olmaktan rahatsız olur hale geldiler. Sevecenliğini kaybeden bakışlar mekanik bir hal aldı. İnsanlar birbirlerinden “korkmaya” başladı.

Daha iyi maddî şartlarda yaşamak için veya kısaca birtakım “imkânlar”a sahip olmak  adına, aile olgusu terkedildiği için; artık “insanı insan yapan değerler”in özlemi çekilmeye başladı. Hiç kuşkusuz insanî değerlerin başında “aile” kurumu gelmektedir. Çünkü bütün değerlerin biçim kazandığı yer ailedir. “İnsan”ı öne çıkartmaya çalışırken bunu anlaşılır bir dille ifade etmeye çalıştım.

Herkese seslendim, çünkü düşüncelerimi herkesle paylaşmak istedim. “Birlikte” yaşamanın önemine, ya da “medeniyet”in gerekliliğine inandığım için bir insan olarak üzerime düşen görevi yapmak istedim.

Uzun bir zaman diliminde oluşan bu eserin hazırlanmasındaki gayretleriyle beni motive eden “ailem”e teşekkür ederim. Karmaşık ve çetin hayatın içinde “sele kapılmamak” için direndim; bir baba olarak da, çocuklarımın sele kapılmamaları için mücadele ettim ve onlara destek oldum. Bulundukları her yerde “farklı” olmalarını ve bir farklılıklarının bulunmasını istedim.

İÇİNDEKİLER

Birinci Bölüm

AİLEDE İLETİŞİM

1. Ailede İletişim

2.  Evlilik Kurumu

3. Aile Olgusu

a) Anne

Örnek Okuma: 1: Bir Annenin “Annece” Terbiyesi

b) Baba

1. Anne ve Baba Olmak

2. Anne-Baba ve Çocuk

3. Artık Onların Adı: “Anne” ve “Baba”

c) Çocuk

1. Çocukla İletişim

2. Çocuk ve Özgürlük

3. Çocuk ve Kendini İfade Etme

4. Çocuk ve Dinî Eğitimi

5. Gurur Duyulan Çocuklar Yetiştirmek

Örnek Okuma: 2: Sevgili anneciğim, babacığım!

4. Aile ve Görgü Kuralları

a) Görgülü Çocuk Yetiştirme

b) Bazı Görgü Kuralları

5. Okul Aile Birlikleri

6. Alternatifi Olmayan İnsan Aktivitesi: Okumak

7. Ailede İletişim Engelleri

İkinci Bölüm

AİLE OLMAK ve AİLE OLMANIN ENGELLERİ

1. Aile Kurumunun Geçirdiği Aşamalar

2. Aile Anlayışındaki Değişmeler

a) “Geçiş Süreci”ne “Takılan” Aileler

b) “Geçiş Süreci”nde Medya ve Aile

3. Ailede Eğitimin Önemi ve Katkısı

a) Din ve Ahlâk Eğitimi

b) Kul Hakkı Bilinci

c) Olmayanı Bile Tükettiren “Tüketim Toplumu” Anlayışı

d) Bireysel Sorumlulukların Önemi

e) Yaptırımların Önemi

f) Nefsin Mutluluğu mu “İnsan”ın Mutluluğu mu?

g) Sorunlardan Kaçmak Çözüm Değildir

h) Dualı Hayat: Fiilî Dua

i) Mutlu Olmak

4. Aile İçi İletişim Engelleri

a) Sorunlar Çözülmek İçindir (ya da Eski-Yeni Sorunu)

b) Değişimin Farkında Olamamak

c) Yeni Anlayışlar ve Yeni Yaşam Biçimleri

Üçüncü Bölüm

UYUMLU BİR AİLEYİ MEYDANA GETİREN ŞARTLAR

1. Ailede Birlik ve Beraberlik

2. Uyum Bir Aile İçin Gerekli Şartları

a) Maddî Şartlar

b) Mânevî Şartlar

c) Hissî Şartlar 

d) Sosyal Şartlar

e) Ahlâkî Şartlar

Dördüncü Bölüm

TOPLUMSAL DEĞERLER ve AİLE

1. Değer Nedir ve Nasıl Oluşur?

1.1. Yüksek Değerler

1.2. Vasıta Değerler

1.3. Alışılan Değerler

2. Değerlerin Oluşumunda Dinin Etkisi

2.1. Örf ve Âdetlerin Din ile İlişkisi

2.2. Ahlâkî Değerlerin Din ile İlişkisi

3. Kişilik Gelişiminde Değerlerin Etkisi

4. Toplumsal Değerler

4.1. Vatan Sevgisi

4.2. Bayrak ve İstiklâl Marşı

4.3. İnsan Haklarına Saygı

5. Aile Toplumun Temelidir

6. Dinler Evliliğe Önem Verir

7. Kur’an-ı Kerim ve Hz. Peygamber’den Aile ile İlgili Öğütler

7.1. Ailenin Kurulması ve Korunması ile İlgili Öğütler

7.2. Aile İçi İletişim ile İlgili Öğütler

7.3. Aile İçi Görev ve Sorumluluklar ile İlgili Öğütler

7.4. Hısım ve Akrabalar ile İlgili Öğütler

Beşinci Bölüm

HAKLAR, ÖZGÜRLÜKLER ve AİLE

1. Hak ve Özgürlük Kavramları

a) Hak Nedir?

b) Özgürlük Nedir?

2. Bazı Haklar ve Özgürlükler

2.1. Yaşama Hakkı

2.2. Sağlık Hakkı

2.3. Eğitim Hakkı

2.4. Düşünce Özgürlüğü

2.5. İnanç Özgürlüğü

2.6. İbadet Özgürlüğü

2.7. Özel Yaşamın Gizliliği Hakkı

2.8. Ekonomik Haklar

3. Hak ve Özgürlüklerin Kullanımı

4. Hak ve Özgürlüklerin Kullanımını Engelleyen Alışkanlıklar

5. Hukukun Üstünlüğü

6. Kul Hakkı

Örnek Okuma: 3: Özgürlük ve Hayat